<Ένας θάνατος είναι τραγωδία. Ένα εκατομμύριο θάνατοι είναι στατιστική>.
Kevin Federline
Εδώ και τρία χρόνια βλέπουμε τη ζωή μας να μετατρέπεται ανελέητα σε νούμερα, σε στατιστικές, σε δείκτες, ενώ τα σκληρά μετρά διαδέχονται το ένα το άλλο. Εύλογα λοιπόν προκύπτει το ερώτημα: πως μπορούν πολιτικοί και εταιρείες αξιολόγησης να μας υποβάλουν διαρκώς σε νέες στερήσεις, προκειμένου οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι;
Πως μπορούν οι άνθρωποι αυτοί να κοιμούνται το βράδυ, όταν οι αποφάσεις τους καταστρέφουν ζωές; Η απάντηση βρίσκεται σε ένα φαινόμενο το οποίο μελέτησε το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, και προκαλεί σοκ…
WELCOME TO THE (MONKEYSPHERE)= ΜΑΙΜΟΥΔΟΣΦΑΙΡΑ
Μετά από χρόνια ερευνών, η ομάδα του εξελικτικού ψυχολόγου Robin Dunbar ανακάλυψε πως όσο μεγαλύτερο εγκέφαλο έχει μια μαϊμού, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κοινωνικός της κύκλος.
Συγκεκριμένα, μια μέση μαϊμού αντιλαμβάνεται ως οικίες της περίπου πενήντα άλλες μαϊμούδες, ενώ όσες έχουν εγκέφαλο κοντά στο ανθρώπινο μέγεθος, δέχονται στην ομάδα τους μέχρι και εκατόν πενήντα άτομα.
Παραδόξως, αυτός ακριβώς ο αριθμός σηματοδοτεί και τα δικά μας όρια: ο μέσος άνθρωπος δεν μπορεί να αντιληφθεί περισσότερα από 150 άτομα ως συνανθρώπους του. Οποιοσδήποτε δεν ανήκει σε αυτό το στενό κύκλο, καταγράφεται υποσυνείδητα ως ένας ακόμη αριθμός. Μια στατιστική. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Υποσυνείδητα, όσο ευαίσθητο και αν θεωρούμε τον εαυτό μας, όσο ηθικά και αν φερόμαστε, η μοίρα όσων δεν ανήκων στον κύκλο μας στην πραγματικότητα δε μας αγγίζει.
Νιώθουμε πραγματική οδύνη όταν χάνεται ένας δικός μας άνθρωπος, αλλά όχι αν σκοτωθούν 3000 άτομα στην Κίνα. Βοηθάμε τους φίλους μας με γενναιοδωρία, αλλά γυρνάμε την πλάτη στον άγνωστο. Ακόμα χειρότερα, αντιμέτωποι με έναν οργανισμό που θεωρούμε απρόσωπο όπως το κράτος, φοροδιαφεύγουμε ή παρανομούμε, ξεχνώντας πως οι πράξεις μας επηρεάζουν απόλυτα άλλους ανθρώπους. Δυστυχώς για εμάς, όσοι έχουν εξουσία σκέφτονται ακριβώς με τον ίδιο κοντόφθαλμο τρόπο. Αυτό το φαινόμενο, το οποίο ο συγγραφέας David Wong ονόμασε monkeysphere, επιτρέπει στους πολιτικούς να περνούν απάνθρωπα μέτρα, σε εταιρείες να κάνουν μαζικές απολύσεις και σε στρατηγούς να βομβαρδίζουν αμάχους, αρκεί αυτό να εξυπηρετεί τους ίδιους και τον κύκλο τους.
ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ
Με μια πρώτη ματιά, το πρόβλημα λύνεται αν οι κοινωνίες δημιουργούν νόμους και οι πολίτες τους υπακούνε- κάτι που εν πολλοίς ήταν το θεμέλιο των κοινωνιών και το μέτρο της ευτυχίας στην αρχαία Ελλάδα. Αυτός είναι ο λόγος που ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο: αν δεν το έκανε, θα κατέλυε το μοναδικό προπύργιο που έχουμε απέναντι στο νόμο της ζούγκλας.
Στην πραγματικότητα ωστόσο, κανένας νόμος δεν ακολουθείται πιστά ενώ πάντα μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς νόμιμα μέσα για να κάνει κακό (ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό…). Δεν υπάρχει τίποτα παράνομο στο να γονατίζεις οικονομικά μια χώρα που χρωστάει, ακόμα κι’αν οι πολίτες της υποφέρουν.
Παρομοίως, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των θρησκειών μας παροτρύνει να αγαπάμε, να είμαστε ελεήμονες και να βλέπουμε όλους τους ανθρώπους σαν αδέλφια μας, κάτι τέτοιο απλά δεν γίνεται στην πράξη, και σύντομα το μόνο που μένει από τα μηνύματα αγάπης είναι μια λίστα από μη και πρέπει τα οποία εύκολα προσπερνάμε. Και όχι μόνο…
Το πρόβλημα πηγαίνει ακόμη βαθύτερα και δημιουργεί κοινωνικούς δυισμούς που δύσκολά ξεπερνιούνται. Ο David Wong τονίζει πόσο εύκολο είναι να μετατρέψεις όλους όσους δεν ανήκουν στον κύκλο σου σε εχθρούς. Οι Γάλλοι επαναστάτες το 1789 προκάλεσαν την αιματοβαμμένη Βασιλεία του Τρόμου, επειδή είδαν την <αριστοκρατία> όχι σαν ανθρώπους με τους οποίους είχαν διαφορές, αλλά σαν ένα <τέρας> που έπρεπε να αποκεφαλιστεί.
Η ίδια ακριβώς νοοτροπία, σύμφωνα με τον Wong, είναι που μας κάνει ρατσιστές: εφόσον, για παράδειγμα, οι Γερμανοί είναι εκτός του δικού μας Monkeysphere, δεν τους βλέπουμε ως ανθρώπους, αλλά γενικά ως <ρομπότ>, <ναζί> κοκ. Με τη σειρά τους, οι ίδιοι μας αποκαλούν τεμπέληδες, απατεώνες και δρουν με βάση αυτή τη γενίκευση. Κανένας λοιπόν νόμος και κανένα σύστημα ηθικών κανόνων δε μπορεί να εμποδίσει από μόνο του αυτή τη συμπεριφορά.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ;
Ναι, και ως συνήθως, ξεκινά από εμάς τους ίδιους. Ο Wong προτείνει σε όσους θέλουν να ξεφύγουν από τη <νοοτροπία της μαϊμούς> να αποδεχτούν πως όντως δεν μπορούν να δουν εφτά δισεκατομμύρια ανθρώπους σαν αδέλφια, συνεπώς έχουν αδικήσει και βλάψει συνανθρώπους τους. Προτείνει στη συνέχεια να αποδεχτούμε πως, όπως εξαιτίας της νοοτροπίας αυτής κάναμε κακό, για τον ίδιο λόγο κάποιος θα αδικήσει κι εμάς. Αν απαντήσουμε στο κακό που μας κάνουν με μίσος, απλά διαιωνίζουμε το πρόβλημα. Αν θέλουμε να κάνουμε τη διαφορά πρέπει να σταματήσουμε να βλέπουμε τον κόσμο ως άσπρο- μαύρο, πρέπει να παραμερίσουμε τον δυισμό.
Προς την ίδια ακριβώς κατεύθυνση δείχνουν και οι περισσότερες θρησκείες και φιλοσοφίες, από τη βουδιστική συμπόνια και την ισλαμική ελεημοσύνη, μέχρι την πλατωνική φιλοσοφία, τη χριστιανική αγάπη και το <όλα Είναι Ένα> του ινδουισμού.
Μέσα σε αυτές τις παροτρύνσεις, ο εγωισμός και η πεποίθηση πως είμαστε απομονωμένοι από τους συνανθρώπους μας καταρρίπτεται ως η χειρότερη ψευδαίσθηση.
Η παρότρυνση να φερόμαστε στους άλλους όπως θέλουμε να μας φέρονται, η οποία βρίσκεται σε κάθε πνευματική παράδοση, δεν είναι απλά ένας ηθικός κανόνας: πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε ο άλλος άνθρωπος και πως δεν γίνεται να βλάπτουμε τον άλλον χωρίς να βλάπτουμε τον ίδιο μας τον εαυτό.
Δυστυχώς, η διάλυση αυτής της ψευδαίσθησης κάθε άλλο παρά εύκολη είναι: απαιτεί αφοσίωση και εσωτερική δουλειά. Όμως είναι ο μόνος δρόμος. Όπως είπε ο Γκάντι, εμείς οι ίδιοι, ο καθένας μας, πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο.
Όσο κι αν καλυτερέψει η ζωή μας μέσω των κοινωνικών αγώνων, αν δεν βγούμε εμείς από το Monkeysphere η αλλαγή δεν θα είναι ουσιαστική, ούτε πρόκειται να κρατήσει για πολύ.
Το άρθρο είναι της Δήμητρας Νικολαίδου/αβατον, η επεξεργασία έγινε από τον Ανήσυχο Πολίτη Εορδαίας.
Το παράδειγμα που ακολουθεί είναι του David Wong.
Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο, δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε, όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα!
Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ....ανακοινώσει το φοβερό νέο!
Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι! Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι!
Η κότα κακάρισε, έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε: "Κύρ Ποντικέ μου, καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας. Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα! Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι!"
Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε: "Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι! Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι!"
Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε: "Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου, αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα".
Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου: "Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι! Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι!"
Και το βόδι απάντησε: "Κοιτάξτε, κύριε ποντικέ μου, πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις, αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει, είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου!"
Έτσι, ο καλός μας ποντικούλης, έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι, περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ, να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας!
Την επόμενη νύχτα, ένας παράξενος θόρυβος, κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει, ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη.
Μέσα στη νύχτα όμως, δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι... Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα.
Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο. Αλίμονο όμως, την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό. Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες…
Έτσι ο αγρότης «έσφαξε την κότα» για να κάνει μια καλή κοτόσουπα!
Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες ερχόταν στη φάρμα να βοηθήσουν. Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο.
Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να «σφάξει το γουρούνι».
Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλίτωσε! Πέθανε! Στην κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος, γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι.
Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να «σφάξει το βόδι».
Ο κυρ Ποντικός μας, έβλεπε όλο αυτό το πήγαιν'-έλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη...
ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΠΩΣ:
Χάσαμε την ανθρωπιά μας. και ενισχύσαμε τον ατομισμό μας...!
Όταν κάποιος δίπλα μας κινδυνεύει, βρισκόμαστε όλοι σε κίνδυνο.
Είμαστε όλοι συνεπιβάτες σ' αυτό το πλοίο που λέγεται ζωή.
Ο καθένας μας αποτελεί τον κρίκο της ίδιας αλυσίδας.
Είμαστε σαν τις ίνες ενός υφάσματος.
Και αν ένα μέρος του υφάσματος χαλάσει, το ύφασμα είναι άχρηστο...
ΤΕΛΙΚΑ
Εμείς είμαστε τα ποντικάκια..
Εμείς όμως είμαστε και οι κότες..
Εμείς και τα γουρούνια.
Εμείς και τα βόδια.
Δεν είναι αδύνατον να γελάμε, αν δεν γελάει ολόκληρη η γειτονιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου