ΓΙΑΤΙ ΑΝΗΚΟΥΜΕ...

Τα περισσότερα ζώα (και μάλλον και τα φυτά, όπως φαίνεται) προτιμούν να ζουν σε ομάδες και να “ανήκουν” σε κάποια απ’ αυτές. Εξηγείται, βέβαια αυτό, γιατί στην ομάδα υπάρχει περισσότερη ασφάλεια και προστασία από τους εχθρούς και τις αντιξοότητες της (ούτως ή άλλως άγριας) φύσης. Ο Alfred Adler το διατύπωσε ξεκάθαρα ως ανάγκη του ανθρώπου (μεταξύ άλλων βασικών αναγκών). “Θέλουμε να ανήκουμε”. Τώρα, το πώς εκδηλώνεται αυτό διαφέρει από τον ένα άνθρωπο στον άλλον.

Οι κοινωνίες αποτελούν βασικές και αναγκαστικές ομάδες από τις οποίες πολύ λίγοι διάλεξαν (και άντεξαν) να αποχωρήσουν. Το συντριπτικό πλήθος όχι μόνο ζει μέσα σε κοινωνίες, αλλά επιζητεί και άλλες, ειδικότερες, ομάδες στις οποίες θέλει να ανήκει. Φαίνεται ότι η κοινωνική ομάδα, με την τόση αδιαφορία της για τα άτομα και την ευτυχία τους, δεν ικανοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει και αυτός αναζητά (όχι μόνο τώρα, αλλά από χιλάδες χρόνια) “ειδικότερες” ομάδες, οι οποίες να έχουν περισσότερη συνάφεια με τα δικά του χαρακτηριστικά και τον τρόπο ζωής του. Εκεί αισθάνεται πιο ασφαλής και αποδεκτός. ‘Ετσι, έχουμε ποικίλες ομάδες στις οποίες γινόμαστε “μέλη”.

Οι ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων αποτέλεσαν τις διάφορες “λέσχες” με όλες τις μορφές τους. Συχνά οι ομάδες αυτές μπορεί να είναι επιθετικές ή και εγκληματικές ακόμη, όμως μέσα σ’ αυτές, τα άτομα που επέλεξαν να είναι μέλη νοιώθουν κάποιο είδος ασφάλειας, συχνά χωρίς αυτό να δικαιολογείται, αφού μέσα σε εγκληματικές ομάδες μόνο ασφάλεια δεν υπάρχει.

Σήμερα στη χώρα μας, εκτός από τις διάφορες επαγγελματικές και ειδικών ενδιαφερόντων ομάδες, δύο έχουν ιδιαίτερη δραστηριότητα και τεράστιο αριθμό μελών που ανήκουν, επίσημα ή ανεπίσημα σ’ αυτές και μάλιστα με τέτοιον φανατισμό και πάθος, ώστε οι οπαδοί-μέλη να ταυτίζονται, ακόμη και λεκτικά, με αυτές: Οι πολιτικές και οι ποδοσφαιρικές. ‘Ισως η μόνη (ευρωπαϊκή;) χώρα στην οποία ο οπαδός εκφράζεται για τον χώρο του και τον εαυτόν του με τη λέξη “είμαι“.  “Είναι” Παναρκουδικός ή Πανμαϊμουδικός, όπως “είναι” πασόκ, Ν.Δ. ή Σύριζα κλπ. Τσακώνεται εύκολα για χάρη της ομάδας του ή του κόμματός του και ο φανατισμός του δεν έχει καμία λογική, όπως είναι φανερό. Γιατί να ανήκεις στην ποδοσφαιρική ομάδα ενός επιχειρηματία και να κόπτεσαι για τα συμφέροντά του, αφού δεν έχουν καμία σχέση με τα δικά σου; Και γιατί να ταυτίζεσαι με ένα κόμμα που, συνήθως φροντίζει τα δικά του συμφέροντα και όχι τα δικά σου;

Κι όμως, στη χώρα που γέννησε τη λογική, ο φανατισμός και η ανάγκη να ανήκεις κάπου, έστω και σε παράλογες μορφές ομάδων (π.χ. τι, άραγε, σκοπό έχουν τα γκολ και τι επιπτώσεις στην καθημερινή μας ζωή;) γέννησε τον φανατισμό για ομάδες και κόμματα. Αντί να ερευνήσουν κάθε φορά τι θα ψηφίσουν, πάμπολλοι ‘Ελληνες “ανήκουν” τυφλά σε κόμματα, παρά το ό,τι κακό αυτά μπορεί να κάνουν στη χώρα, ό,τι και να λένε οι εκπρόσωποί τους για να διεγείρουν το θυμικό των ψηφοφόρων!

Συναίσθημα στο ποδόσφαιρο, συναίσθημα και στην πολιτική.  Δύο χώροι που προσφέρονται για συναισθηματική εκτόνωση και πολλή υστερία, συνδυασμένη με την ανάγκη του “ανήκειν”. 

Αγαπάμε ομάδες και κόμματα (με τον ίδιο περίπου τρόπο) έτσι, για να νοιώσουμε ότι με κάποιους άλλους έχουμε κάτι κοινό, με κάποιους ενώνουμε την, έστω άναρθρη, κραυγή του οπαδού. Σε άλλες περιοχές, ιδίως μουσουλμανικής κουλτούρας, ο φανατισμός και η υστερία λειτουργούν κυρίως στον θρησκευτικό χώρο.

‘Οσο απομακρυνόμαστε από τον τρίτο κόσμο (όπου ανήκει και η Ελλάδα) η συναισθηματική, τέτοιου είδους, λειτουργία αμβλύνεται και η λογική παίρνει τη θέση της. Δυστυχώς έχουμε πολλά χρόνια παρακμής να διανύσουμε μέχρι να επιστρέψουμε στη λογική που γεννήθηκε μεν στον τόπο μας, αλλά την έχουμε στείλει σε εξορία διαρκείας!

Πηγή