ΑΠΟΥΣΙΑ ΔΙΑΛΟΓΟΥ

«Αυτός που ζει από τη μάχη με έναν εχθρό, έχει προσωπικό συμφέρον να

διατηρήσει τον εχθρό του ζωντανό.»

Νίτσε

Σε τούτη τη δημοκρατία που ζει χάρη σε παραδοχές, υποχωρήσεις και συμβιβασμούς, μια λέξη, που έχει χάσει πια την εννοιολογική της σημασία, βρίσκεται διαρκώς μπροστά στα χείλια όλων όσων λαμβάνουν αποφάσεις και τη χρησιμοποιούν αφειδώς θέλοντας να νομιμοποιήσουν από τη μια αλλά και να δώσουν αξία στα σχέδιά τους από την άλλη. Και η λέξη αυτή δεν είναι άλλη παρά ο διάλογος, μια τσαλακωμένη και σαπισμένη στις μέρες μας λέξη που παραπαίει ανάμεσα στην πρωταρχική της έννοια που βάζει πριν από όλα το Λόγο κι ύστερα όλα τα υπόλοιπα, και σ’ αυτή την αποστεωμένη σκιά της έτσι όπως έχει καταντήσει στις μέρες μας.

 

Ο Λόγος, τόσο ως λογική όσο και ως ομιλία, όταν παίρνει τη μορφή του πραγματικού και ειλικρινούς Διαλόγου μεταμορφώνεται στο πιο ισχυρό ίσως εργαλείο του Ανθρώπου με το οποίο είναι ικανός να λύσει και τα πιο δύσκολα προβλήματα. Ο διάλογος είναι ένας αγώνας, μια πάλη στην οποία αντιπαρατίθενται επιχειρήματα με έναν και μοναδικό σκοπό που δεν είναι άλλος παρά η εύρεση λύσης σε κάποιο πρόβλημα ή η λήψη της καλύτερης απόφασης ανάμεσα σε πολλές ή ακόμα και ο σχεδιασμός του μέλλοντος.

 

Στις μέρες μας όμως ο διάλογος επί της ουσίας έχει καταργηθεί. Υπάρχουν μονόλογοι, παράλληλοι στην καλύτερη των περιπτώσεων. Οι δημοκρατίες χαρακτηρίζονται από το διάλογο που αναπτύσσεται μέσα σ’ αυτές σε αντίθεση με τα υπόλοιπα καθεστώτα που ο διάλογος απαγορεύεται κι επιτρέπεται μόνο ο μονόλογος και οι χειροκροτητές αυτού! Δε θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς πως, σε ευρωπαϊκό τουλάχιστον επίπεδο, ο διάλογος έχει καταργηθεί εδώ και πολλά χρόνια. Τα οικονομικά αδιέξοδα στα οποία έχει περιέλθει ο νότος δε συζητούνται πια, οι αποφάσεις λαμβάνονται μονομερώς από τους ισχυρούς του βορρά που θεωρούν πως η λιτότητα και η εξαθλίωση είναι ο μονόδρομος που θα οδηγήσει στη σωτηρία, ξεχνώντας πως αναγκαία και απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου το οικονομικό σύστημα να ορθοποδήσει είναι η ανάπτυξη. Κι ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει όταν οι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, όταν χάνουν τα εισοδήματά τους, όταν φορολογούνται ανηλεώς. Ούτε όταν τους στερούν τα όνειρα και την προσδοκία για το μέλλον.

Η πολιτικές του παρελθόντος έχουν φέρει τη χώρα στα πρόθυρα δυσάρεστων, ενδεχομένως κι επικίνδυνων εξελίξεων. Κυοφορείται μια κατάσταση που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια που θα οδηγήσει, όμως οι ωδίνες του τοκετού είναι ήδη εμφανείς. Η εξαθλίωση έχει πια απλωθεί σε ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού και με δεδομένο το γεγονός πως η πλειοψηφία των πολιτών που καλείται ολοένα να επωμιστεί και νέα βάρη κι αδυνατεί πια να ανταποκριθεί ακόμα και στις στοιχειώδεις ανάγκες της, μοιάζει να έχει φτάσει στα όρια της αντοχής της και η αντίδραση θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη. Το εργαλείο των πολιτικών, ο διάλογος έχει παροπλιστεί, όχι μόνο μεταξύ αυτών και της κοινωνίας αλλά και της χώρας με τους δανειστές της και τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι κυβερνώντες μοιάζουν στα μάτια του λαού σαν άβουλα όντα που άγονται και φέρονται χωρίς να είναι ικανοί και για την παραμικρή διαπραγμάτευση. Τούτη η διαπίστωση ίσως να μην αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα, όμως έτσι δείχνουν τα γεγονότα πως συμβαίνει. Το βέβαιο είναι πως διάλογος ανάμεσα στην κοινωνία και την κυβέρνηση για τα μεγάλα προβλήματα που ταλαιπωρούν τους ανθρώπους δεν υπάρχει ούτε καν προσχηματικά! Υπάρχουν μονόλογοι, υπάρχουν συνθηματολογίες, υπάρχουν φωνές και οχλαγωγίες, διάλογος όμως δεν υπάρχει. Αυτό το υπέρτατο εργαλείο της δημοκρατίας έχει παραπέσει στα αζήτητα και σκουριάζει εξαιτίας μερικών ά-λογων ανθρώπων μόνο και μόνο επειδή αρέσκονται (ή έχουν συμφέροντα) να διατηρούν την κατάσταση έτσι όπως είναι για τους δικούς τους λόγους.

 

Στην κατάσταση την οποία έχει περιέλθει η χώρα με όλες τις επιπτώσεις της κρίσης, αυτό που ξεχωρίζει αν κάποιος παρατηρήσει προσεκτικά τους πολίτες, είναι η έλλειψη κοινωνικής ελπίδας. Η κοινωνία πια ως σύνολο αλλά και τα μέλη της ξεχωριστά έχουν απωλέσει τη σημαντικότερη ενδεχομένως ικανότητα που τους διασφαλίζει την πορεία στο μέλλον, τη φαντασία! Αυτή την μοναδική δυνατότητα του ανθρώπου, που τον ξεχωρίζει από τα άλλα όντα και  που τον καθιστά ικανό να ατενίσει το μέλλον με σιγουριά, είτε προγραμματίζοντας είτε προβλέποντας τα γεγονότα και τις εξελίξεις. Η φαντασία όμως απαιτεί διάλογο ο οποίος σε συνδυασμό με την κοινωνική ελπίδα για το αύριο, έδρασε, μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον, ως κύριο εργαλείο τόσο των πολιτών όσο και των πολιτικών το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για τη διασφάλιση της προόδου και της πορείας της ζωής ανά τους αιώνες. Ο διάλογος και η φαντασία που πια έχουν αντικατασταθεί με την αμφιβολία για το αύριο, με το φόβο, την ανασφάλεια, την πενία. Δεν κομίζουμε γλαύκας εις Αθήνας, αλλά μήπως στο σημείο που έχουμε φτάσει κι αφού όλοι μας ανεξαιρέτως να αναλάβουμε, ο καθένας κατά το μερίδιο που του αντιστοιχεί, την ευθύνη για την κατάσταση, να αναρωτηθούμε πως ένα μέρος της λύσης των προβλημάτων ίσως βρεθεί αν ψάξουμε ενδελεχώς και βρούμε την αιτία που πια έχουμε πάψει να συνδιαλεγόμαστε; Αλλά και ποιον ωφελεί τελικά η, σχεδόν, παντελής έλλειψη διαλόγου για τα σοβαρά ζητήματα που απασχολούν το σύνολο της κοινωνίας;

 

Πηγή